Wat bedoelen we met intelligentie
De psycholoog David Wechsler beschreef in 1944 intelligentie als het vermogen om doelgericht te handelen, logisch te denken en goed om te gaan met je omgeving. Simpel gezegd: intelligentie gaat over hoe een kind of jongere de wereld begrijpt en daarop reageert.

Daarbij hoort ook het kunnen kiezen welke informatie belangrijk is en welke je kunt negeren. Dat gebeurt meestal vanzelf, zonder dat je erbij hoeft na te denken.

Hoe je hersenen informatie verwerken
Kinderen en jongeren verwerken elke dag veel prikkels. Ze zien dingen met hun ogen, horen geluiden met hun oren en voelen aanraking via de huid. Hun hersenen moeten al die informatie filteren, ordenen en vergelijken met wat ze al weten.

De hersenen zetten deze informatie om in patronen en schema’s en slaan die op in het geheugen. Pas daarna kan iemand reageren. Het gedrag dat je ziet is dus het eindpunt van een lang informatieproces. Naarmate een kind ouder wordt, gaat dit steeds sneller en meer automatisch.

Welke functies bij intelligentie horen
Bij intelligentie werken verschillende denkfuncties samen. Denk aan taalbegrip, inzicht, visuele informatie verwerken, aandacht en geheugen.

Samen bepalen deze functies hoe een kind reageert op wat er om hem of haar heen gebeurt.

Hoe intelligentie zich ontwikkelt
De ontwikkeling van de hersenen bepaalt welke denkfuncties een kind kan gebruiken. Die ontwikkeling is een combinatie van erfelijke eigenschappen en de omgeving waarin een kind opgroeit.

Een omgeving kan helpen, maar ook in de weg staan. Ziekte, trauma of verwaarlozing kunnen de ontwikkeling verstoren. Voldoende rust, veiligheid, voeding en uitdaging hebben juist een positief effect.

Daarom is een IQ-score altijd een momentopname. Het geeft weer hoe een kind op dat moment functioneert, binnen zijn of haar eigen ontwikkeling.

Hoe meten we intelligentie
Intelligentie meten we met speciale tests die een IQ-score geven. Het IQ vergelijkt de ontwikkeling van een kind met die van leeftijdsgenoten.

Een score rond de 100 is gemiddeld. Tussen 90 en 110 noemen we gemiddeld, boven 110 bovengemiddeld en boven 130 begaafd.
Onder 90 noemen we benedengemiddeld en onder 70 zwakbegaafd.

Omdat elke testdag anders is, wordt de score meestal weergegeven binnen een bereik en niet als één vast getal.

Kan intelligentie veranderen
Ja, intelligentie kan zich ontwikkelen. Een deel van intelligentie bestaat uit aangeleerde kennis zoals woorden en schoolse vaardigheden. Dit heet ‘crystallized intelligence’.

Een ander deel is het vermogen om te redeneren, verbanden te zien en nieuwe informatie te begrijpen. Dit heet ‘fluid intelligence’. Dit vermogen ontwikkelt zich pas optimaal tijdens de groei en is pas volledig als iemand volwassen is.

Daarom kun je op jonge leeftijd nog niet goed voorspellen hoe intelligentie zich later ontwikkelt. Het is verstandig om intelligentie tijdens de schooljaren af en toe opnieuw te meten.

Intelligentie en dyslexie
Bij de testen WISC-V en WNV hoeven kinderen niet te lezen of te schrijven. Dyslexie heeft daarom meestal geen invloed op de IQ-score.

Op oudere leeftijd kan dyslexie wel een rol spelen, omdat iemand door leesproblemen minder kennis kan hebben opgedaan. Dit kan invloed hebben op de onderdelen van de test die met taal te maken hebben.

Bij de NIO-test moet wel gelezen worden. Voor leerlingen met dyslexie is er een boekje met grotere letters en kan de tekst worden voorgelezen als dat nodig is.

Waar let je op bij IQ-scores
Een IQ-getal zegt niet alles. Het krijgt pas betekenis als je ook kijkt naar zaken zoals de situatie tijdens de test, observaties van de onderzoeker, schoolresultaten, stemming of eventuele medicatie.

Heb je vragen over het onderzoek van je kind, neem dan contact op met de onderzoeker die het heeft uitgevoerd of gaat uitvoeren.